Przekazanie zysku, wypracowanego przez podmiot w formie rzeczowej, np. w postaci nieruchomości, rodzi skutki podatkowe w podatku od towarów i usług, nawet jeśli nieruchomość ta będzie następnie wykorzystywana w działalności gospodarczej. Należy jednakże pamiętać o możliwości stosowania zwolnienia, dotyczącego dostawy budynków.
Przepisy Kodeksu spółek handlowych, dotyczące wypłaty dywidendy wspólnikom spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i akcjonariuszom spółki akcyjnej, nie regulują formy, w jakiej dywidenda ta może być przez spółkę wypłacana. Dopuszczalne jest zatem, aby czynność ta następowała również w naturze, w postaci, np. przeniesienia prawa własności nieruchomości na rzecz udziałowców lub akcjonariuszy. Z uwagi na fakt, iż czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do dysponowania towarem, jak właściciel, organy podatkowe uznają, iż przekazanie dywidendy rzeczowej należy traktować, jako dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a co za tym idzie, uprawnione jest zastosowanie odpowiedniej dla przedmiotu dostawy stawki podatku. Ponadto, nawet przekazanie otrzymanej nieruchomości na cele prowadzonej przez udziałowca lub akcjonariusza działalności gospodarczej, nie wyklucza możliwości zastosowania powołanego przepisu. Taka wykładnia została zastosowana m.in. przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu z dnia 4 stycznia 2013 roku (sygn. akt: I SA/Po 719/12), którą następnie potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 czerwca 2014 roku (sygn. akt: I FSK 956/13). W sprawie, będącej przedmiotem rozstrzygnięcia Spółka rozważała przekazanie prawa własności nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego gruntów na rzecz jej udziałowców, tytułem wypłaty zysku w formie dywidendy rzeczowej. Następnie przedmiotowa nieruchomość, na mocy umowy dzierżawy, miała zostać oddana spółce do używania w ramach prowadzonej przez udziałowców działalności gospodarczej. Zdaniem Spółki fakt zawarcia i wykonania umowy dzierżawy w ramach prowadzonej przez udziałowców działalności gospodarczej wyklucza możliwość powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z powołanym przepisem przez dostawę towarów należy rozumieć przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste […] udziałowców […], jeśli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. W przedmiotowej sprawie nieodpłatne przekazanie nieruchomości w formie dywidendy rzeczowej nie nastąpiło na cele osobiste udziałowców spółki, lecz na cele prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, dlatego należałoby uznać, iż obowiązek podatkowy w przedmiotowym stanie faktycznym nie powstanie. Do stanowiska Spółki nie przychylił się jednakże ani Wojewódzki Sąd Administracyjny, ani Naczelny Sąd Administracyjny. Zdaniem składu orzekającego nieruchomość przekazana zostanie w pierwszej kolejności na cele osobiste udziałowców, tytułem przekazania dywidendy rzeczowej, którzy następnie wykorzystywać ją będą w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.
Stanowisko powyższe jest potwierdzane również przez organy podatkowe w wydawanych przez nie interpretacjach indywidualnych (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 2 sierpnia 2012 roku, nr IPTPP4/443-288/12-4/UNR; interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 lipca 2012 roku, nr IPPP2/443-411/12-3/AO).
Istotną kwestią z punktu widzenia powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług jest jednakże spełnienie przesłanek, uprawniających do zastosowania zwolnienia, przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 10, bądź art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o podatku od towarów i usług. W przedmiotowej sprawie możliwość zastosowania zwolnienia, przewidzianego w powołanych przepisach została zakwestionowana przez składy sędziowskie, orzekające w sprawie, jednakże jedynie z uwagi na fakt braku spełnienia przesłanek, uprawniających do zastosowania zwolnienia.
Podsumowując, wskazać należy, iż przekazanie udziałowcom dywidendy rzeczowej w postaci prawa własności nieruchomości, w świetle przedstawionego orzecznictwa, spełnia warunki uznania go za dostawę towarów na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie wyklucza to jednakże możliwości zastosowania zwolnienia, przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 10 lub art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku jednak, gdy spółka ponosiła określone wydatki na nieruchomość należy każdorazowo rozważyć, czy nie zostanie spełniona któraś z przesłanek negatywnych, wskazanych w przepisach. Jest to o tyle problematyczne, iż pojęcie wydatków ulepszeniowych na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług nie zostało zdefiniowane. Tym samym, istnieje prawdopodobieństwo zakwestionowania możliwości zastosowania zwolnienia przez organy podatkowe. Dlatego zasadnym byłoby uprzednie złożenie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, jeśli wydatki takie miały miejsce.
