Od lipca 2011 roku istnieje możliwość przekształcenia przedsiębiorcy jednoosobowego / indywidualnej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową (spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjną). Czy warto to zrobić? Na to pytanie oczywiście odpowiedzieć musi sobie każdy przedsiębiorca sam, jednak zwykle najsilniejszym argumentem jest fakt, że spółka kapitałowa pozwala na oddzielenie odpowiedzialności za długi od przedsiębiorcy. Oczywiście lista różnic między prowadzeniem indywidualnej działalności oraz spółki jest długa i nadaje się na osobny artykuł.
W przypadku omawianej zmiany przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki do rejestru (jednocześnie jest on z urzędu wykreślany z CEIDG) a powstałej w ten sposób spółce przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy jednoosobowego. Dzięki temu zawarte wcześniej umowy obowiązują w stosunku do spółki. Powstała spółka pozostaje także podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem (chyba że ustawa lub decyzja o ich udzieleniu tego nie dopuszcza). Nie dotyczyło to początkowo ulg podatkowych, ostatecznie jednak zmieniono ten niekorzystny przepis (z wyłączeniem oczywiście tych ulg które ze swej natury nie mogą dotyczyć spółek).
Nie wynika to wprost z przepisów, ale w celu uniknięcia problemów, przed dokonaniem przekształcenia przedsiębiorca powinien przeprowadzić inwentaryzację składników przedsiębiorstwa, tak aby wyeliminować składniki “majątku prywatnego” niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Osoba fizyczna prowadząca wcześniej jednoosobową działalność staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem (w sp. z o.o.) albo akcjonariuszem (w S.A.). Zmienia się w ten sposób znacząco odpowiedzialność i ryzyko przedsiębiorcy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, gdyż jako wspólnik spółki kapitałowej, nie ponosi on odpowiedzialności za zobowiązania spółki, ryzykuje więc tylko utratą majątku który wniósł do spółki, a nie jak wcześniej – bez ograniczeń całym swoim majątkiem. W takiej sytuacji tylko spółka odpowiada całym swoim majątkiem, który jest oczywiście majątkiem odrębnym od majątku jej wspólników/akcjonariuszy. Należy zwrócić jednak uwagę, że przekształcenie nie może być formą ucieczki od dotychczasowych zobowiązań, gdyż przedsiębiorca dokonujący przekształcenia odpowiada solidarnie ze spółką przekształconą za swoje dotychczasowe zobowiązania związane z prowadzoną działalnością gospodarczą powstałe przed dniem przekształcenia, przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia.
Jeśli zmiana firmy (nazwy) przedsiębiorcy nie polega tylko na dodaniu części identyfikującej formę prawną spółki przekształconej, spółka ma obowiązek podawania obok nowej firmy również dawnej firmy – przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia.
Do przekształcenia przedsiębiorcy stosuje się z pewnymi modyfikacjami przepisy dotyczące powstania spółki przekształconej. Co do zasady do przekształcenia przedsiębiorcy wymaga się:
1) sporządzenia planu przekształcenia przedsiębiorcy wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta;
2) złożenia oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy;
3) powołania członków organów spółki przekształconej;
4) zawarcia umowy spółki albo podpisania statutu spółki przekształconej;
5) dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia przedsiębiorcy przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Plan przekształcenia przedsiębiorcy sporządza się w formie aktu notarialnego i powinien zawierać on co najmniej ustalenie wartości bilansowej majątku przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy. Do planu należy dołączyć: projekt oświadczenia o przekształceniu; projekt aktu założycielskiego (umowy spółki dla sp. z o.o. lub statutu dla S.A.); wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) oraz sprawozdanie finansowe.
Do sporządzenia aktu założycielskiego stosuje się odpowiednie przepisy regulujące go w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółce akcyjnej. Minimalny kapitał zakładowy (majątek) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to obecnie 5.000zł a spółki akcyjnej to 100.000zł.
Plan przekształcenia należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta co do jego poprawności i rzetelności. Sąd rejestrowy (KRS) właściwy według siedziby przedsiębiorcy przekształcanego wyznacza biegłego rewidenta na wniosek przedsiębiorcy. Biegły ma maksymalnie dwa miesiące od dnia jego wyznaczenia na sporządzenie opinii i złożenie jej sądowi oraz przedsiębiorcy. Wynagrodzenie biegłego pokrywa przedsiębiorca.
Wniosek o wpis przekształcenia do KRS wnoszą wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej. Ogłoszenie o przekształceniu przedsiębiorcy jest dokonywane na wniosek zarządu spółki przekształconej.
Opisane rozwiązanie to zmiana na którą wielu przedsiębiorców czekało, gdyż zamiana sposobu prowadzenia działalności gospodarczej na spółkę kapitałową stała się znacznie prostsza zarówno prawnie jaki i praktycznie.
