Przyjęty przez Sejm 26 czerwca 2014 roku projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw wprowadza opodatkowanie dochodów zagranicznych spółek w państwie rezydencji podmiotów je kontrolujących. W praktyce oznacza to ograniczenie możliwości optymalizacji podatkowej z wykorzystaniem podmiotów, mających siedzibę w krajach o korzystniejszym, niż polski, reżimie podatkowym.
Przepisy, o których mowa, mają na celu ograniczenie erozji podstawy opodatkowania, przejawiającej się w przenoszeniu praw do faktycznej kontroli spółek, rezydentów polskich, na spółki, posiadające siedzibę w krajach o niższej od polskiej stawce podatku dochodowego. W efekcie takich działań dochód takiego podmiotu nie jest opodatkowany w Polsce, lecz w kraju jego rezydencji, mimo iż faktycznie jest kontrolowany przez polskich rezydentów.
Zgodnie z proponowanym art. 25c ustawy o CIT i art. 30f ustawy o PIT, dochód rezydenta polskiego, uzyskany w wyniku posiadania kontroli nad zagraniczną spółką, opodatkowany będzie w wysokości 19% tego dochodu (czyli zgodnie ze stawką liniową w podatku dochodowym od osób prawnych). Obowiązek podatkowy na podstawie powołanych przepisów powstawał będzie w stosunku do dochodu, uzyskiwanego przez spółkę kontrolowaną, proporcjonalnie do posiadanych przez rezydenta udziałów w danej spółce kontrolowanej, jednakże po odliczeniu kwot dywidendy, wypłaconej przez spółkę udziałowcowi, będącemu rezydentem polskim oraz dochodu, uzyskanego z odpłatnego zbycia udziału, posiadanego przez rezydenta w spółce. Z uwagi jednakże na fakt, iż przepisy te mają na celu zapobieżenie unikaniu opodatkowania przez polskich rezydentów poprzez wykorzystywanie sztucznych struktur, obowiązek podatkowy na ich podstawie powstawał będzie jedynie w odniesieniu do dochodów zagranicznych spółek, które w państwie swojej rezydencji nie prowadzą rzeczywistej działalności gospodarczej oraz której przychody w danym roku podatkowym przekraczają kwotę odpowiadającą 250.000,00 Euro. Pozytywnie należy ocenić otwartą definicję legalną terminu „prowadzenie rzeczywistej działalności gospodarczej”, poprzez którą należy rozumieć, m.in. wykonywanie faktycznych czynności, stanowiących działalność gospodarczą, posiadanie lokalu, wykwalifikowanego personelu, wyposażenia, czy samodzielne wykonywanie swoich podstawowych funkcji gospodarczych. Wprowadzenie otwartego katalogu czynności, uznawanych za prowadzenie rzeczywistej działalności gospodarczej znacząco zmniejszy ryzyko borykania się podatników z trudnościami dowodowymi w przypadku sporu z organem podatkowym.
Co do zasady przepisy będą miały zastosowanie jedynie w przypadkach, w których rezydent polski posiada w danej zagranicznej spółce, przez okres co najmniej 30 dni, co najmniej 25% udziałów w kapitale, 25% głosów w organach kontrolnych lub stanowiących, bądź 25% udziałów, związanych z prawem do uczestnictwa w zyskach. Warunek ten jest o tyle rygorystyczny, iż przepisy jasno wskazują, że na liczbę udziałów, posiadanych przez danego rezydenta wpływać będą również udziały, bądź głosy posiadane przez jego małżonka, bądź krewnych do drugiego stopnia, co znacząco utrudni próby obejścia tych warunków poprzez, np. angażowanie członków rodziny w celu uniknięcia powstania obowiązku podatkowego z tytułu posiadania udziałów w zagranicznej spółce kontrolowanej. Ponadto, kolejnym warunkiem, od którego uzależnione jest stosowanie powyżej wskazanych przepisów dochód danej spółki w co najmniej 50% musi pochodzić z biernych źródeł przychodów (tj. dywidend, bądź innych przychodów z tytułu udziału w zyskach), a sam podmiot podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, którego stawka jest o co najmniej 25% niższa od stawki podatku dochodowego w Polsce. Tym samym, zabezpieczone zostały interesy podatników, posiadających udziały w zagranicznych spółkach, lecz relatywnie nie mających wpływu na zarządzanie takim podmiotem. Należy jednakże podkreślić, iż w przypadku spółek, mających siedzibę w rajach podatkowych, przepisy te znajdą zastosowanie niezależnie od powyższych ograniczeń. Takie wyłączenie miało na celu ograniczenie tworzenia struktur optymalizacyjnych z wykorzystaniem spółek, mających siedzibę w rajach podatkowych, będących tzw. shelf companies, czyli spółkami celowymi, zakładanymi jedynie w celu osiągnięcia korzyści podatkowych.
Wskazać jednakże należy, iż obowiązek uiszczenia podatku od dochodu, uzyskanego przez zagraniczną spółkę, kontrolowaną przez polskiego rezydenta, nie prowadzi do ekonomicznego podwójnego opodatkowania. Przepisy przewidują bowiem, iż podatek od dochodów spółki, zapłacony w państwie jej siedziby odliczony zostanie od podatku, który rezydent polski jest obowiązany uiścić w Polsce.
Jak zostało wskazane wyżej, omawiane przepisy w dużej mierze przyczynią się do znacznego ograniczenia korzystania ze struktur optymalizacyjnych z wykorzystaniem spółek z siedzibą w państwach o korzystniejszym reżimie podatkowym, niż polski. Ponadto, z uwagi na fakt, iż projekt ustawy, wprowadzającej te ograniczenia został przyjęty przez Sejm, pewnym jest, iż przepisy te wejdą w życie z początkiem przyszłego roku. Dlatego też podatnicy, planujący wdrożenie oszczędności podatkowych powinni spieszyć się z podjęciem decyzji o wykorzystaniu w tym celu spółek, mających siedzibę w krajach o łagodnym reżimie podatku dochodowego, i wprowadzić je w życie jeszcze przed końcem tego roku.
